Phần Lan đang dẫn đầu về môi trường giảng dạy toàn diện, phấn đấu cho sự công bằng trên cả xuất sắc. Dưới đây là 10 lý do tại sao hệ thống giáo dục Phần Lan Phần Lan đang trở nên vượt bậc với tốc độ nhanh đến vậy.
Hết lần này đến lần khác, học sinh Mỹ liên tục xếp hạng gần giữa hoặc cuối trong số các quốc gia công nghiệp hóa khi xét đến hiệu suất về toán học và khoa học. Chương trình Đánh giá học sinh Quốc tế (PISA) kết hợp với Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) thường xuyên công bố dữ liệu cho thấy người Mỹ đang bị tụt hậu nghiêm trọng trong một số cuộc khảo nghiệm về giáo dục.
Nhiều người ắt hẳn đã quen thuộc với một hình mẫu chăm chỉ, ghi nhớ máy móc trong cách học tập và làm việc ở Đông Á. Phần nhiều trong các quốc gia này, ví dụ như Trung Quốc, Singapore và Nhật Bản, cùng với các quốc gia khác thường xuyên đứng nhất ở các môn toán và khoa học. Một số mô hình hướng tới việc vắt kiệt não bộ: Làm việc nhiều hơn! Học tập chăm chỉ hơn! Sống ít thôi. Sự thật và số liệu không nói dối – những quốc gia này đang vượt trội chúng ta, nhưng có thể có một cách tốt hơn và lành mạnh hơn để làm điều này.
Phần Lan là câu trả lời – một đất nước giàu cải cách trí tuệ và giáo dục đã khởi xướng một số thay đổi mới lạ, đơn giản trong những năm qua. Những cải cách này đã hoàn toàn cách mạng hóa hệ thống giáo dục của họ. Họ vượt xa Hoa Kỳ và cũng đang giành chiến thắng với các nước Đông Á.
1. Không có bài kiểm tra tiêu chuẩn
Điền vào chỗ trống, khoanh vào phương án đúng, các bài kiểm tra dài định kỳ,… là những điều khiến học sinh sẽ cố gắng học nhồi nhét chỉ với một mục đích duy nhất là vượt qua bài kiểm tra. Còn giáo viên thì sao, họ cũng sẽ chỉ dạy với để học sinh đạt được thành tích. Và khi đó, việc học tập không còn là giá trị cốt lõi, nó đã bị ném ra khỏi hệ thống.
Phần Lan không có bài kiểm tra tiêu chuẩn. Ngoại lệ duy nhất của họ là Kỳ thi tuyển sinh quốc gia, đây là bài kiểm tra tự nguyện dành cho học sinh ở cuối trường trung học phổ thông (tương đương với một trường trung học Mỹ.) Tất cả trẻ em trên khắp Phần Lan đều được xếp loại theo hệ thống cá nhân và hệ thống chấm điểm bởi giáo viên của họ. Theo dõi tiến bộ tổng thể được thực hiện bởi Bộ Giáo dục, nơi lấy mẫu các nhóm trên nhữngphạm vi khác nhau của các trường.
2. Trách nhiệm giải trình của giáo viên?
Ở Phần Lan, tiêu chuẩn cho giáo viên là rất cao, cao đến mức không có một hệ thống nào có thể “chấm điểm” được họ. Pasi Sahlberg, giám đốc Bộ Giáo dục Phần Lan và là tác giả của cuốn sách “Bài học Phần Lan: Thế giới có thể học được gì từ sự thay đổi giáo dục ở Phần Lan?”, chia sẻ: “Trong tiếng Phần Lan, chúng tôi không có từ “trách nhiệm giải trình”. Bởi vì trách nhiệm giải trình chỉ xảy ra khi trách nhiệm đã không được hoàn thành trọn vẹn.”
Tất cả các giáo viên đều bắt buộc phải có bằng thạc sĩ trước khi vào nghề. Sư phạm là ngành học có sự tuyển chọn khắc nghiệt và sàng lọc kỹ nhất cả nước. Nếu một giáo viên không làm tốt việc giảng dạy của mình thì hiệu trưởng phải có trách nhiệm thay đổi điều này.
Sự tương tác giữa giáo viên và học sinh không nên được đánh giá qua các bài kiểm tra tiêu chuẩn và máy móc. Nó cần được đánh giá theo từng cá nhân cụ thể.
3. Hợp tác chứ không phải cạnh tranh
Trong khi hầu hết người Mỹ và các quốc gia khác coi hệ thống giáo dục là một cuộc cạnh tranh lớn, thì người Phần Lan lại khác. Và chính cách nhìn này đã đưa họ dẫn đầu thế giới. Hệ thống giáo dục của Phần Lan không có danh sách các trường hoặc giáo viên hàng đầu. Nó không phải là một môi trường cạnh tranh – thay vào đó, hợp tác là tiêu chuẩn đặt lên hàng đầu.
4. Tập trung vào các giá trị cốt lõi
Nhiều hệ thống trường học rất quan tâm đến việc nâng cao kết quả kiểm tra, tăng cường môn toán và khoa học, họ có xu hướng quên đi những gì tạo nên một môi trường học tập vui vẻ, hài hòa và lành mạnh.
Chương trình học tập của Phần Lan quyết định quay lại tập trung vào những điều cơ bản thay vì cố gắng nâng cao bảng thành tích.
Từ những năm 1980, các nhà giáo dục Phần Lan đã tập trung vào việc ưu tiên những điều cơ bản sau:
- Giáo dục nên là một công cụ để cân bằng bất bình đẳng xã hội.
- Tất cả học sinh được ăn miễn phí tại trường.
- Dễ dàng tiếp cận với chăm sóc sức khỏe.
- Tư vấn tâm lý
- Hướng dẫn cá nhân
Bắt đầu với cá nhân trong một môi trường tập thể bình đẳng là cách Phần Lan đã làm.
5. Bắt đầu đi học muộn hơn
Học sinh tại Phần Lan bắt đầu đi học từ khi 7 tuổi. Những đứa trẻ đều nhận trợ cấp trong suốt thời thơ ấu để được nuôi dạy và phát triển tự do, không bị trói buộc trong những hình mẫu giáo dục khuôn mẫu khi còn quá nhỏ. Đây chỉ đơn giản là một cách để mỗi đứa trẻ được là đứa trẻ.
Chỉ có 9 năm học mà trẻ em Phần Lan bắt buộc phải theo học. Tất cả mọi thứ qua lớp 9 hoặc ở tuổi 16 là tùy chọn. Xét từ quan điểm tâm lý học, đây là một lý tưởng giải phóng. Phần Lan giảm bớt sự trói buộc và thay vào đó chọn cách chuẩn bị cho con cái của họ những hành trang thật sự cần thiết để bước vào thế giới thực.
6. Hướng dẫn nhất quán cùng một giáo viên
Học sinh ở Phần Lan thường có cùng một giáo viên trong tối đa 6 năm học. Trong thời gian này, giáo viên có thể đảm nhận vai trò của một người cố vấn hoặc thậm chí là một thành viên trong gia đình. Trong những năm đó, sự tin tưởng lẫn nhau và sự ràng buộc được xây dựng để cả hai bên biết và tôn trọng lẫn nhau.
Các giáo viên sẽ quan sát, quan tâm đến từng cá nhân, lập biểu đồ chính xác và theo dõi sự tiến bộ của học sinh để giúp các em phát triển và đạt được những mục đích mong muốn. Các giáo viên làm việc để tìm ra những nhu cầu khác nhau và phong cách học tập khác nhau trên cơ sở cá nhân. Điều này giúp cho chất lượng giảng dạy của Phần Lan trở nên toàn diện hơn.
7. Một bầu không khí thoải mái
Có một xu hướng chung trong những gì Phần Lan đang làm với các trường học của mình: ít căng thẳng, ít nguyên tắc và chăm sóc nhiều hơn. Học sinh thường chỉ có một vài tiết học một ngày. Chúng có thời gian để tận hưởng những bữa ăn của mình cũng như các hoạt động giải trí, thư giãn. Các giờ nghỉ kéo dài khoảng từ 15 đến 20 phút, khi ấy, những đứa trẻ có thể đứng dậy, vươn vai, hít thở không khí trong lành.
Tạo nên một môi trường thoải mái hơn cũng là điều cần thiết với các giáo viên. Các phòng giáo viên được thiết lập trên khắp các trường học Phần Lan, nơi họ có thể nghỉ ngơi và thư giãn, chuẩn bị cho cả ngày hoặc chỉ đơn giản là giao lưu với nhau.
8. Ít bài tập về nhà và bổ sung hoạt động ngoại khóa
Sinh viên ở Phần Lan có số lượng công việc và bài tập về nhà ít nhất so với bất kỳ sinh viên nào khác trên thế giới. Họ chỉ dành nửa giờ một tối để làm bài tập về nhà. Học sinh Phần Lan cũng không có gia sư. Tuy nhiên, họ lại vượt trội so với các nền văn hóa nhờ có sự cân bằng giữa trường học và cuộc sống bên ngoài. Chương trình học loại bỏ những yếu tố độc hại, những sự căng thẳng không cần thiết.
Học sinh Phần Lan đang có được mọi thứ chúng cần ở trường và không chịu thêm áp lực phải xuất sắc trong bất kỳ môn học nào. Không phải lo lắng về điểm số và công việc bận rộn, chúng có thể tập trung vào nhiệm vụ thực sự: học tập và phát triển để trở thành một “con người” đúng nghĩa.
